Tematy w Poradniku:

Specjaliści radzą:

Absencje, urlopy, zasiłki – sprawdź co Ci przysługuje
Większość z nas w każdy poniedziałek marzy jedynie o tym, aby weekend jeszcze trwał lub, by skorzystać z jeszcze jednego wolnego dnia. Co więc stoi nam na przeszkodzie? Często niewiedza. Jako pracownicy jesteśmy nie do końca świadomi, ile urlopu nam przysługuje oraz jakie inne nieobecności wchodzą w rachubę przy zatrudnieniu na umowę o pracę.

1. Urlop wypoczynkowy
Nieobecność ta to prawo do corocznego, nieprzerwanego i co najważniejsze płatnego zwolnienia od pracy, do którego prawa nie możemy się zrzec, tzn. nie możemy otrzymać wynagrodzenia w zamian za fakt, że nie skorzystamy z urlopu. W danym roku kalendarzowym możemy otrzymać 20 dni – jeżeli jesteśmy zatrudnieni krócej niż 10 lat, lub 26 dni wolnego od pracy, jeżeli pracujemy powyżej 10 lat. Jednak jest to zależne nie tylko od naszego stażu pracy, ale i rodzaju szkół jakie ukończyliśmy.
  • szkoła zasadnicza lub zawodowa - wliczamy nie więcej niż 3 lata do okresu pracy;
  • szkoła średnia zawodowa - nie więcej niż 5 lat;
  • szkoła średnia ogólnokształcąca - nie więcej niż 4 lata;
  • szkoła policealna - 6 lat;
  • szkoła wyższa -8 lat.
Należy jeszcze pamiętać, że okresy nauki nie ulegają sumowaniu, a osoba, wyliczająca nam urlop weźmie pod uwagę tę szkołę, która będzie dla nas najbardziej korzystna ze względu na urlop. Konkludując: jeżeli ukończyłeś studia wyższe i pracujesz 2 lata, nabywasz już prawo do 26 dniowego urlopu wypoczynkowego.
Urlop wypoczynkowy pracownika tymczasowego
Urlop ten różni się od kodeksowego urlopu wypoczynkowego. Otóż, po każdych 30 dniach pracy, pracownik tymczasowy nabywa prawo do 2 dni urlopu, niezależnie od ukończonych szkół czy dotychczasowego stażu pracy. Może się więc okazać, że chociaż nie mamy dziesięcioletniego stażu pracy, otrzymamy urlop dłuższy aniżeli pracując na standardowej umowie o pracy, ponieważ po upływie roku nasz urlop wyniesie nie 20 dnia a 24.
Urlopy na żądanie
W ramach urlopu wypoczynkowego należy pamiętać o jeszcze jednej możliwości, jaką jest urlop na żądanie, przysługujący pracownikowi wówczas, gdy ten nabędzie właśnie prawo do urlopu wypoczynkowego. W przeciągu danego roku kalendarzowego możemy skorzystać z 4 takich dni. Jest to dobrym rozwiązaniem, w sytuacji, gdy na przykład z dnia na dzień wypadnie nam coś niezwykle ważnego, czego nie byliśmy w stanie wcześniej przewidzieć a nie będziemy mieć na ten okres wyznaczonego urlopu. Wystarczy wówczas zadzwonić do pracodawcy, że oto dziś do pracy wyjątkowo przyjść nie możemy, a ten udzieli nam wolnego na żądanie, co oczywiście pomniejszy liczbę przysługujących nam dni urlopu. Dobra rada: nie korzystajmy z tej ewentualności, jeżeli nie jest to naprawdę konieczne, nie bez kozery bowiem ten rodzaj nieobecności jest nazywany „kacowym”.

2. Urlop okolicznościowy
Każdy z nas doświadcza w życiu pewnych zdarzeń, sytuacji, których nie chciałby za nic w świecie opuścić. Ewidentnie zaliczymy tu nasz ślub, pogrzeb osoby najbliższej czy narodziny dziecka. Kodeks pracy uwzględnia tego typu sytuacje, dając możliwość korzystania z urlopów okolicznościowych, udzielanych każdemu pracownikowi, który udokumentuje te istotne dla niego wydarzenia (akt zgonu, akt urodzenia, odpis aktu małżeństwa). Zatrudnionemu przysługują dwa dni wolnego w sytuacji: ślubu pracownika, narodzin potomka, pogrzebu małżonka, dziecka, rodziców czy ojczyma. Jeden dzień wolnego otrzymamy z okazji: ślubu dziecka pracownika, pogrzebu rodzeństwa, teściów czy dziadków.

3. Absencje chorobowe
Wynagrodzenie za czas choroby
Gdy zachorujemy, nie musimy wykorzystywać swojej puli dni wolnych. Zgłosimy się do lekarza, a gdy ten stwierdzi, że jesteśmy rzeczywiście niedysponowani, dostaniemy zwolnienie lekarskie, tzw. L4. Pamiętajmy więc, aby zawsze mieć ze sobą dane pracodawcy (nazwę firmy, jej NIP), ponieważ powyższe informacje muszą być wpisane przez lekarza na zwolnieniu. Jeżeli będziemy chorzy do 33 dni w ciągu danego roku kalendarzowego, to nasz szef jest zobowiązany płacić nam za zwolnienie, jeżeli zaś będziemy chorzy dłużej, kolejne świadczenia wypłaci nam ZUS (Zakład Ubezpieczeń Społecznych). Wysokość kwoty, jaka zostanie nam wypłacona może się różnić zależnie od sytuacji, i tak, w przypadku standardowej grypy, czy np. zatrucia otrzymamy 80% naszej comiesięcznej wypłaty, w przypadku pobytu w szpitalu będzie to 70% naszego wynagrodzenia, a jeżeli jesteśmy dawcą narządów i z tego powodu przebywamy na L4, lub jesteśmy na zwolnieniu z powodu wypadku w drodze, czy z pracy, bądź mamy zwolnienie z powodu ciąży, otrzymamy 100% podstawy naszego wynagrodzenia.
Są jednak pewne ale, o których powinniśmy wiedzieć. Niestety nie zawsze dostaniemy pieniądze, nawet jeżeli będziemy chorzy. Prawo do zasiłku przysługuje nam jedynie wtedy, gdy przez okres 30 dni mieliśmy nieprzerwane ubezpieczenie chorobowe. Innymi słowy, gdy właśnie dostaliśmy pierwszą pracę i zachorowaliśmy np. w pierwszym jej tygodniu, żadnych pieniędzy za zwolnienie nie otrzymamy. Z drugiej jednak strony, jeżeli posiadamy dziesięcioletni staż pracy z ubezpieczeniem chorobowym, w przeciągu ostatnich 3 miesięcy ukończyliśmy szkołę, czy przerwa między obecnym a poprzednim zatrudnieniem nie była dłuższa niż 30 dni, zasiłek będzie nam przysługiwał.
Zasiłek chorobowy
Każda choroba, która trwa dłużej niż 33 dni w poszczególnym roku kalendarzowym, przeradza się w zasiłek chorobowy od dnia następnego, czyli 34. Oznacza to, że od tego momentu płacić będzie nam ZUS. Może to trwać do 182 dni, bądź nawet 270, w przypadku, gdy chorujemy na gruźlicę. Kwoty zasiłku są tożsame do kwot, które otrzymywaliśmy przy wynagrodzeniu za czas choroby, tzn., otrzymamy 100%, 80% bądź 70% procent naszego dotychczasowego wynagrodzenia, zależnie od choroby na jaką zapadliśmy.
Zasiłek opiekuńczy
Jeżeli posiadamy dziecko do lat 14, zgłośmy ten fakt do pracodawcy, ponieważ wówczas będziemy mogli korzystać z zasiłku opiekuńczego. Dotyczy to sytuacji, gdy nasza pociecha nie skończyła jeszcze 8 lat i chociaż jest zdrowa musimy sprawować nad nią opiekę z powodu nieoczekiwanego zamknięcia żłobka, przedszkola czy szkoły, lub po prostu jest chora (wtedy zasiłek przysługuje pracownikowi sprawującemu opiekę nad dzieckiem do lat 14). Powyższe uprawnienie dotyczy również sprawowania opieki nad dorosłym, chorym członkiem rodziny. Za okres zasiłku otrzymamy 80% naszego wynagrodzenia, a same świadczenia mogą być wypłacane przez okres 60 dni w danym roku kalendarzowym w przypadku dzieci i 14 dni w przypadku opieki nad dorosłymi. W celu otrzymania pieniędzy musimy mieć zwolnienie na dziecko i druk ZUS Z-15 bądź zaświadczenie z przedszkola o jego nagłym zamknięciu.
Zasiłek macierzyński
Przysługuje kobiecie, która urodziła dziecko bądź osobie, która przyjęła małoletniego do pierwszego roku życia na wychowanie w ramach rodziny zastępczej. Od bieżącego roku również ojcowie mogą skorzystać z tygodniowego urlopu „tacierzyńskiego”, który w kolejnych latach ma ulec zwiększeniu. Wymiar urlopu macierzyńskiego musi wynosić obligatoryjnie 14 tygodni od dnia porodu, i może się zacząć 2 tygodnie przed narodzinami dziecka. Niezależnie od powyższego maksymalne wymiary urlopu macierzyńskiego wynoszą obecnie:
  • 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego noworodka przy jednym porodzie,
  • 31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie,
  • 33 tygodni w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
  • 35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
  • 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.
Co więcej, istnieje możliwość korzystania z dłuższego, tzw. fakultatywnego urlopu macierzyńskiego. Każda kobieta może wystąpić do pracodawcy o dodatkowe dwa tygodnie wolnego w przypadku jednego maluszka bądź trzech tygodni, jeżeli zostanie szczęśliwą mamą co najmniej bliźniaków.

4. Inne nieobecności
Opieka nad dzieckiem
Według artykułu 188 Kodeksu Pracy, przysługują nam dwa dni urlopu w poszczególnym roku kalendarzowym opieki nad dzieckiem do lat 14. Z uprawnienia może korzystać jedno z rodziców, a za czas nieobecności otrzyma swoje wynagrodzenie.
Zwolnienie na szukanie pracy
Warto, abyśmy byli świadomi, że jeżeli nasz dotychczasowy pracodawca wręczył nam wypowiedzenie z co najmniej dwutygodniowym okresem wypowiedzenia, mamy prawo do 2 lub 3 dni (w przypadku trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia) wolnego na poszukiwanie pracy, za co również należy nam się wynagrodzenie.
Obowiązki wobec społeczeństwa
Jeżeli jesteśmy dawcami krwi, zostaliśmy wezwani na policję, do sądu czy do WKU również przysługuje nam dzień wolny od pracy, ale już nie zawsze otrzymamy za to wynagrodzenie. W stacji krwiodawstwa zazwyczaj dostaniemy czekoladę za oddaną krew, zaś o rekompensatę za utracone zarobki możemy się starać np. od sądu, który wezwał nas w czasie naszej pracy na świadka.
Urlop bezpłatny
Jak sama nazwa wskazuje za ten rodzaj wolnego, nie otrzymamy wynagrodzenia, a okres jego trwania, nie wliczy się nam do okresu pracy, za które przysługują świadczenia pracy. Pracownicy korzystają z niego zazwyczaj w sytuacji, gdy nie mają już prawa do urlopu wypoczynkowego.
Urlop wychowawczy
Jeżeli posiadamy dziecko do lat czterech, a w przypadku małoletniego niepełnosprawnego- do lat 18, możemy skorzystać z urlopu wychowawczego. Przysługuje on osobie, która pracuje przynajmniej od pół roku i jest udzielany na okres do trzech lat na wniosek pracownika. Za ten rodzaj urlopu, nie należy nam się wynagrodzenie.

Uff! Jak widzicie możliwości i pól manewru, jeżeli chodzi o dni wolne od pracy mamy naprawdę sporo. Oczywiście nie oznacza to, że musimy ze wszystkich korzystać, ale dobrze jest być świadomym, że istnieją pewne wyjścia w sytuacjach awaryjnych. Mamy możliwość korzystania z urlopów wypoczynkowych, okolicznościowych i wychowawczych, zwolnień chorobowych. Kierujmy się jednak zdrowym rozsądkiem! Żaden pracodawca nie ceni pracowników nadużywających uprawnień, nawet wówczas, gdy prawo gwarantuje pracownikowi dzień wolny.
Autor: Małgorzata Czech, doradca zawodowy, e-mail: malgorzata.czech[at]o2.pl - (proszę w adresie email zastąpić [at] znakiem @)
Plugin Wyszukiwanie Pracy RSS
FAQ-Pomoc Kontakt
Copyright: Netwita